Patron szkoły

Treść

Ks. Stanisław Konarski (imię otrzymane na chrzcie to Hieronim) urodził się 30 września 1700r. w Żarczycach koło Jędrzejowa w średniozamożnej rodzinie szlacheckiej. Jego rodzice- Jerzy i Helena, z domu Czermińska zmarli wcześnie - pozostawiając ośmiu synów i dwie córki. Osieroconymi dziećmi zajął się brat matki - Antoni Czermiński, który oddał swoich podopiecznych na naukę do Kolegium Pijarskiego w Piotrkowie Trybunalskim. Stanisław Konarski uczył się tu przez pięć lat. 10 sierpnia 1715r., w dzień św. Wawrzyńca, przyjął habit zakonny, jednocześnie przyjmując imię Stanisława od św. Wawrzyńca, którym posługiwał się od tej pory. Do zakonu pijarów wstąpili również jego dwaj bracia - Stanisław 
i Władysław. Wraz z nimi rozpoczął dwuletni nowicjat w Podolińcu na Spiszu. Po nowicjacie odbył praktykę nauczycielską w miejscowej szkole, katechizował dzieci i pogłębiał swoją wiedzę z zakresu filozofii. Stanisław Konarski okazał się wybitnie uzdolnionym, dlatego prowincjał wysłał go w 1722r.(po siedmiu latach pobytu w Podolińcu) na studia do Warszawy, gdzie przyjął święcenia kapłańskie. Prowadził tu także wykłady retoryki w pijarskim kolegium. Zdolności oraz zapał do nauki zawiodły go po otrzymaniu święceń kapłańskich na dalsze studia do Rzymu, do pijarskiego Collegium Nazarenum.
Uczył się tam i pracował jako nauczyciel retoryki. Po dwóch latach wrócił do kraju przez Francję, Austrię i Niemcy, zapoznając się z najnowszą literaturą i z postępowymi systemami nauczania. Po powrocie do kraju został wybrany prowincjałem ojców pijarów (przełożonym zakonu na całą Polskę). Jednak po kilku miesiącach zrzekł się tej godności na rzecz prac związanych z otwarciem w Warszawie nowego zakładu wychowawczo-naukowego.
W 1740r. założył w Warszawie Collegium Nobilium, czyniąc go na wzór szkół rycerskich elitarnym zakładem kształcenia synów magnackich i bogatej szlachty. Wcielało ono w życie zasady i poglądy wychowawcze ks. S. Konarskiego i stało się wzorem dla innych szkół pijarskich. Głównym celem jego Collegium Nobilium było (...) nie tylko rozwijanie umysłów za pomocą nauki i umiejętności, lecz przede wszystkim uszlachetnianie serc i dusz(...). W założeniu szkoła miała kształtować przede wszystkim sprawiedliwość i posłuszeństwo. Wraz z utworzeniem Collegium Nobilium rozpoczął Stanisław Konarski wielką reformę szkolnictwa w Polsce, która objęła nie tylko Collegium Nobilium, ale i inne pijarskie szkoły. 
Reforma szkolnictwa przeprowadzona przez ks. Konarskiego polegała na tym, że lekcje prowadzone były w języku polskim, a nie po łacinie. Do programu nauki wprowadził nowe przedmioty: historię powszechną i ojczystą, prawo polskie i międzynarodowe, geografię, zagadnienia polityczne i światopoglądowe, języki nowożytne, filozofię, przedmioty kształcące sprawność fizyczną - ćwiczenia cielesne, musztrę, szermierkę, jazdę konną, taniec.
Usunął dawne podręczniki i wprowadził nowe, w tym napisane przez siebie-"O poprawie wad wymowy" oraz "Gramatykę polsko-łacińską". 
Wielkie zasługi należy mu przypisać jako twórcy nowego stylu wymowy, jasnego i zwięzłego, opartego na racjonalistycznym sposobie myślenia. W retoryce dbał nie tylko o formę wypowiedzi, ale i treść, podejmując ważne kwestie z życia społecznego i politycznego naszej Ojczyzny. Zalecał stosowanie właściwych metod nauczania. Był zwolennikiem metod poglądowych - wprowadził do nauczania globus i atlas. Interesował się doborem lektury, zachęcał do rozwijania czytelnictwa wychowanków, bo jak twierdził: "Samo już czytanie książek kształci ludzi. Im więcej się czyta, im lepsze książki, tym uczeńszymi czynią one swoich czytelników". 
Narzędziem wychowawczym w jego rękach stał się teatr szkolny. Przez wystawiane sztuki, uczniowie jako odtwórcy i widzowie, mieli okazję identyfikować się z pozytywnymi postawami bohaterów przedstawień. Występy wychowanków przed wybitnym gronem słuchaczy przygotowywały ich także do przemawiania w późniejszym życiu wobec licznego audytorium.  Zaopatrzył teatr w kostiumy i dekoracje, zbudował wspaniałą salę teatralną, która obecnie służy studentom Akademii Teatralnej. Wprowadził sejmiki uczniowskie jako metodę edukacji wdrażającą młodzież do rozwiązywana problemów i wyboru wartości. Miały one formę popisów uczniowskich wobec rodziców i zaproszonych znakomitych gości na zakończenie każdego roku szkolnego. Potępiał stosowanie kar cielesnych wobec uczniów, zwłaszcza kary chłosty, uważając ją za poniżającą i naruszającą godność człowieka. Wychowanków uczono wrażliwości, tolerancji, piętnowano egoizm, przemoc i agresję. 
Przed nauczycielami postawił wysokie wymagania dotyczące wykształcenia oraz ich relacji  z uczniami. W Ustawach szkolnych szczegółowo omówił obowiązki nauczycieli, ich sposoby postępowania z wychowankami, przygotowywanie się do każdej lekcji, stosunek do rodziców i przełożonych. Przepisy te są tak postępowe i słuszne, że do dziś nie straciły swej aktualności. Wychowanie ks. Konarski oparł na godności osobistej, połączonej z poczuciem sprawiedliwości, honoru, sławy i czci własnej. 
Ks. Stanisław Konarski poświęcał się także reformie politycznej. Podstawowym jego dziełem w tej dziedzinie było O skutecznym rad sposobie, w którym wyliczył wszystkie bolączki ówczesnej Polski 
i podawał nowe wzory ustrojowe. Król Stanisław August Poniatowski doceniał aktywność polityczną ks. Stanisława Konarskiego i często dawał wyraz swego szacunku dla niego. 
Brał udział w przedstawieniach teatralnych w Collegium Nobilium, zapraszał go na obiady czwartkowe, wyróżnił medalem z napisem Sapere auso (tzn. temu, który odważył się być mądry). Ks. Stanisław Konarski miał także osiągnięcia na polu działalności religijnej. Podkreślał, że życie religijne jest nieodłączne od życia społecznego i politycznego. Był zdania, że dobrymi obywatelami i prawdziwymi patriotami będą tylko ludzie szczerze religijni, o zdrowych zasadach moralnych. Pod koniec życia napisał specjalny traktat religijny pt. O religii poczciwych ludzi, w którym bronił zasad prawdziwej religii przed niewiarą i bezbożnością. Dzieło to napisał szczególnie z myślą o młodzieży jako wielki wychowawca i prawdziwy obrońca jej najpiękniejszych ideałów. Zmarł w Warszawie 3 sierpnia 1773 roku, a jego pogrzeb stał się wielką narodową manifestacją. Zmarłego pochowano w podziemiach kościoła pijarskiego przy ul. Długiej. Po Powstaniu Listopadowym prochy ks. Stanisława Konarskiego 
i innych pijarów zostały usunięte przez Rosjan i potajemnie zakopane we wspólnej mogile pod aleją cmentarną na Powązkach w sąsiedztwie kościoła pw. św. Karola Boromeusza. Serce wielkiego nauczyciela i wychowawcy od 1882 r. znajduje się w prezbiterium pijarskiego kościoła Przemienienia Pańskiego w Krakowie. Ks. Stanisław Konarski unowocześnił osiemnastowieczną szkołę polską, a jego myśl pedagogiczna jest wciąż aktualna i wdrażana w dzisiejszych czasach.
 
Twórczość ks. Stanisława Konarskiego:
O skutecznym rad sposobie 
O poprawie wad wymowy
O sztuce dobrego myślenia
Ustawy szkolne 
Pisma pedagogiczne 
Opera logica- zbiór wierszy 
Tragedia Epaminondy- dramat 

Opracowano na podstawie:

1.ks. Przędzik Rafał: Ks. Stanisław Konarski "Dobry Pasterz" 1999, nr 7/8, s. 4-5.

2.Szczepan Anna Maria: Ksiądz Stanisław Konarski i jego dzieło "Wychowawca" 1998, nr 2, s. 16-17.
 
3.ks. Śpiołek Eugeniusz: Polscy pijarzy, Kraków 1981.

4. o. Wojda Wojciech SP: Ksiądz Stanisław Konarski- pedagog i wychowawca na przestrzeni wieków [w] W 300. rocznicę urodzin ks. Stanisława Konarskiego, opr. Wiesława Brudniak, Wiesława Mikowska, Maria Łęcka, Gorlice 2001, s.56-69.

5. Życie i dzieło pijara księdza Stanisława Konarskiego. W trzechsetną rocznicę urodzin, red. Jan Henryk Taff Sch.P.: Warszawa 2001.

Ideały ks. Stanisława Konarskiego w działaniach wychowawczych szkoły.
Patron Szkoły nie tylko jest elementem łączącym i umacniającym wiekowe tradycje Szkoły, ale zobowiązuje do podejmowania intensywnych działań wychowawczych. Na lekcjach języka polskiego, godzinach wychowawczych, historii i w kształceniu zintegrowanym przybliżana jest twórczość i działalność reformatorska ks. Stanisława Konarskiego. Do kalendarza imprez na stałe wszedł Dzień Patrona obchodzony 14 listopada jako uroczystość środowiskowa, w której uczestniczą zarówno uczniowie jak i rodzice, absolwenci oraz goście ze szkół noszących to samo imię. Ma ona podniosły charakter i połączona jest z uroczystościami kościelnymi. Przypomina uczniom osiągnięcia i ideały Patrona, interpretując je w formie montaży literackich, prezentacji, zajęć wychowawczych i corocznie organizowanego konkursu pt. Ks. Stanisław Konarski i jego epoka, w którym biorą udział także uczniowie z zaprzyjaźnionych szkół. Aby ideały i myśli Patrona były obecne i realizowane w życiu szkoły, Samorząd Uczniowski co roku we wrześniu wybiera z dzieł i myśli ks. Stanisława Konarskiego jedno hasło - myśl przewodnią do całorocznej pracy wychowawczej. Rozwijając jego treść, uwzględniane są realia i potrzeby współczesnej szkoły.
Od 1999 r. Szkoła organizuje wycieczki dla prymusów klas śladami Patrona. Odbywają się one do Krakowa - gdzie znajduje się jego serce, do Żarczyc - miejsca urodzin, Rzeszowa - gdzie przebywał w zakonie pijarów oraz do Podolińca na Słowacji - tam przyjął śluby zakonne. W organizowanych wycieczkach udało się połączyć dwa ważne elementy - formę nagrody za osiągnięcia w nauce, a jednocześnie realizację pracy wychowawczej, jaką prowadzi Szkoła wokół postaci Patrona. Miejsca, które zwiedzają uczniowie są związane z jego życiem, a więc czynią tę postać bliższą, bardziej realną dla uczniów. 
Szkoła nawiązała przyjazne kontakty ze szkołami noszącymi imię ks. Stanisława Konarskiego - z Jasła, Tarnowa i Starej Wsi. Organizowane są wspólne spotkania, konkursy, dyskoteki. Utrzymuje także kontakty z zakonem pijarów w Rzeszowie i Krakowie. Ojcowie pijarzy wyposażyli bibliotekę szkolną w cenne materiały dotyczące Patrona, brali udział  w uroczystościach szkolnych, wygłaszając referaty.
W 2001r., na zaproszenie Kurii Prowincjalnej Polskiej Prowincji Zakonu Pijarów, delegacja nauczycieli i uczniów uczestniczyła w centralnych uroczystościach w Warszawie, zorganizowanych z okazji Roku Księdza Stanisława Konarskiego, ogłoszonego przez ówczesnego Ministra Edukacji Narodowej. Możliwość udziału w tak niecodziennych uroczystościach była wielkim zaszczytem i przeżyciem dla młodzieży tutejszej Szkoły. Imię, jakie nosi Szkoła zobowiązuje do troski o edukację i o losy Ojczyzny, co ma odzwierciedlenie w kształtowaniu osobowości uczniów.

Maria Łęcka i Wiesława Mikowska